مشاوره آنلاین خانواده:تغييرات در ديد رنگي

آمبليوپياشکالات بیناییبيماري‌هاي اعصاب بيناييتثبيت بيناييتغييرات در ديد رنگيتغییرات در دید عادیدو بینیعدم توانايي کنترل تطابقمرکز مشاوره تهرانمشاوره آنلاین بیماریهامشاوره آنلاین خانوادهمشاوره تلفنیمشاوره چشم پزشکیمشاوره رایگان خانوادهمشاوره کردنمشاوره کوررنگیمشاوره و جراحی چشممشاوره و مشکلات کوررنگیمشکلات شبکیه

برخلاف اشکالات ارگانيک و يا شبکيه‌اي چشمي، در فرد مبتلا به آمبليوپ عيوب زيادي از نظر ديد رنگي بروز نمي‌کند و اين طبيعي بودن در هر دو جز فتوپيک و اسکوتوپيک بينايي مشهود است (در وضعيت عادت کرده به نور و عادت کرده به تاريکي). اما کماکان اگر عيوبي نيز وجود داشته باشد، در روشنايي‌هاي بالاتر مشهودتر است (مشابه تغييرات قدرت تيزبيني). اين نقص در سطح قطعات مسئول براي درک مجموعه قرمز – سبز در سطح شبکيه چشم است.

در آمبليوپياي با ميزان نقص ملايم تا متوسط با تست‌هاي معمولي کنترل ديد رنگي، اشکالي را نشان نمي‌دهند، اما در انواع شديدتر که ميزان ديد به حد 200/20 يا کم‌تر از آن هست نيز دچار نقص است. عيوب ديد رنگي با روش‌هاي معمول نيز قابل کشف است. اين عيوب اکثرا در موارد برخورد با شکل‌هاي متشکل پيش مي‌آيد و در تشخيص رنگ‌ها، به صورت صرف مشهود نيست.

تغييرات در واکنش مردمک به نور و اکثر چشم‌هاي آمبليوپ، حتي با افت شديد تيزبيني، تغييرات کلينيکي قابل کشفي در واکنش مردمک به نور نشان نمي‌دهند و اين خود يکي از مهم‌ترين راه‌هاي تشخيص بين آمبليوپي و بيماري‌هاي اعصاب بينايي است. ميزان قابل کشف اين عيب به حد 10درصد، آن هم فقط به روش تست مردمک از طريق بررسي با نور جابه‌جا شونده است.

آمبليوپي و تطابق

در آمبليوپي عدم توانايي کنترل تطابق بروز مي‌کند. چشم آمبليوپي در مقابل تلاش براي تطابق، نتيجه کافي جهت ديد واضع به دست نمي‌آورد. در چشم سالم، با توجه به نتيجه خوب حاصله از تطابق، حتي در درجات بالاي دوربيني، باز هم تصوير واضح بر روي شبکيه مي‌تواند تشکيل شود؛ در حالي که در چشم آمبليوپ که کفايت تطابق کافي ندارد، حتي براي تصاوير پايين‌تر دوربين نيز کافي نيست و تصوير حتي براي دور نيز واضح نمي‌باشد. بنابراين، هر کودک آمبليوپي که بيش از يک تا 2 ديوپتر دوربين است، بايد تصحيح کامل عيب انکساري بر روي او صورت پذيرد و دئر طول درمان نيز دايم از عينک مربوطه استفاده کند.

فيکساسيون يا تثبيت بينايي بر روي يک نقطه

آمبليوپيا اغلب همراه با اشکال در فيکساسيون است. تجارب بينايي در اوايل دوره زندگي جهت رشد و بلوغ مراکز مربوط به حفظ و جهت دورکردن فيکساسيون، بسيار حياتي است. حرکات رفت و برگشتي چشم چه در وضعيت افقي، عمودي، مايل و يا حتي چرخشي- اگر در عرض 2 تا 3 ماه اول حيات، حتي از يکي از لکه‌هاي زرد چشم‌ها تصوير و امواج لازم جهت مرکز بينايي نرسد – بروز مي‌کند. اين حالت، البته در عيوب ارگانيک در چشم‌ها نيز مي‌تواند پيدا شود. در آمبليوپي يک طرفه به هر علت، زماني که چشم سالم بسته شود، عدم ثبات در فيکساسيون بر روي يک نقطه بروز مي‌کند و در درمان موفق آمبليوپي، ميزان اين اثبات بهبود مي‌يابد.

فکيساسيون با نقطه‌اي خارج از لکه زرد که به آن فکيساسيون نابجا نيز گفته مي‌شود، غالبا درچشم‌هاي آمبليوپ ديده مي شود و اين حالت بيشتر در افراد لوچ (استرابيسمي) مشهود است. اين وضعيت، حتي زماني که چشم سالم بسته است و بيمار با چشم آمبليوپ به تنهايي به نظاره مي‌پردازد نيز بروز مي‌کند. اين ميزان انحراف، اغلب در حدود يک يا 2 درجه است. براي کشف اين نقيصه بايد از وسايل دقيق‌تري مثل ويزوسکوپ استفاده کرد. با اين روش مي‌توان اين نوع فيکساسيون را تقريبا در تمام موارد آمبليوپي استرابيسمي کشف کرد. به همين دليل، ديد افراد آمبليوپ با فيکساسيون نابه‌جا هيچ‌گاه ديد طبيعي نمي‌تواند باشد. البته در مواردي نيز حتي بدون اين فيکساسيون نابجا، ديد، خيلي پايين است. پس علت اصلي کاهش ديد، اين حالت نمي‌تواند باشد.

در دهه‌هاي 50 و 60 ميلادي، توجه پزشکان به اين موضوع معطوف شد که به هر وسيله اي که ممکن است، محل فيکساسيون را به جانب محل اصلي يعني لکه زرد جابجا کنند، زيرا به نظر آنان اين روش، به درمان نهايي آمبليوپي منجر مي‌شد؛ اما در حال حاضر ثابت شده است که با روش بستن چشم ديگر به طريقي که در سطور آينده خوهد آمد، جابجايي نقطه فيکساسيون به طرف محل اصلي، يعني مرکز لکه زرد، به اندازه تمام اين روش‌ها به تنهايي موثر خواهد بود.(مشاوره رایگان خانواده)

پتانسيل الکتريکي

يکي از مهم‌ترين پتانسيل‌ها که «پتانسيل حاصل از تحريک بينايي» ناميده مي‌شود، نشان دهنده اشکالات ويژه‌اي در آمبليوپي به صورت اختصاصي است. VEP يک علامت الکتريکي است که در قشر مغز ثبت مي‌شود. يعني در واقع نوعي الکتروانسفالوگرافي اختصاصي در قشر مغز مربوط به منطقه‌اي که فعاليت‌هاي بينايي جريان دارد، مي‌باشد. تحريکات بينايي لازم مي‌تواند يا به صورت يک نور خير کننده يا فلاش و يا يک شکل تاريک و روشن (شطرنجي) باشد که به صورت دوره‌اي تغيير رنگ مي‌دهد، و البته در تمام اين مدت، مقدار لومينانس حاصل ثابت است. VEP نسبت به پارامترهاي خاص تحريک بينايي و روشن ثبت، بسيار حساس است. در VEPنوع با فلاش هيچ عيب مشخصي در افراد آمبليوپ نشان داده نمي‌شود، اما اتفاق نظر بر اين است که جواب VEP به تحريکات فرم Pattern با ابعاد مناسب در افراد آمبليوپ کاهش واضح در دامنه و افزايش مشخص، اما خفيف در زمان نهفته مي‌شود.

در کلينيک روش VEP ممکن است در افتراق آمبليوپي از بيماري‌هاي عصب بينايي مثل التهاب عصب بينايي در پشت کره چشم که در آنها زمان نهفته بسيار طولاني مي‌شود و يا در تمارض‌ها که VEP کاملا نرمال است، کمک کند. VEP آمبليوپيا به صورت کاملا مجزا و مشخص نيست و به هر حال، براي افتراق آمبليوپيا از ديگر عوارض گوناگون چشمي، کافي نيست. روش VEP در کودکان بشارت دهنده نتايج قابل اطمينان‌تري نسبت به ساير روش‌هاست و در عين حال، روش بسيار خوبي براي دنبال کردن بيمار و بررسي وضع پيشرفت با سير قهقرايي در طول دوره درمان به شمار مي‌رود. با اين که به جاي ثبت VEP، قسمت مغز، درمنطقه پس‌سري است، اما گرفتاري‌هاي متعددي از قرينه گرفته تا قشر مغز، مي‌تواند بر روي آن تأثير بگذارد. با استفاده از اين روش‌ها، کشف شده است که در آمبليوپ‌ها عيب در جايي از پديده بينايي است که سطحي بالاتر از قشر بينايي اوليه مي‌باشد.

الکترورتينوگرام

پتانسيلي است که توسط شبکيه در جواب به تحريک نوري ايجاد مي‌شود. ERG در يک چشم آمبليوپ از روش استفاده از فلاش – و حتي اگر فقط نور به لکه زرد بتابد – باز هم نرمال است. در روش بهره‌گيري از Patern مورد استفاده در VEP به صورت مشابه در ERG حال در اکثر آمبليوپ‌ها غيرطبيعي بوده است. اين يافته‌ها نشان دهنده وجود يک عيب در منطقه شبکه چشم‌هاي آمبليوپ است – مکانيسمي که ERG به روش Patern از نتايج حاصله از نوع با فلاش متمايز مي‌شود. سلول‌هاي گانگليوني شبکيه ممکن است مسئول اين پديده باشند.

روش‌هاي تشخيصي

روش‌هاي مبتني بر اندازه‌گيري تيزبيني، براساس آزمايش گروه حروف کوچک شونده با اندازه‌هاي مخصوص است. اما روش‌هايي که درجه‌هاي مختلف فکيساسيون را نشان مي‌دهند، کم کم جاي خود را در ميان روش‌هاي قديمي‌تر گشوده‌اند. از اين رو، روش‌هايي نيز که مي‌تواند ماهيت بينايي را به طرز مشخصي تعيين کنند، طبعا طرفداران بيشتري خواهند داشت.

روش‌هاي آزمايش مستقيم

اين روش‌ها، به صورت اوليه شامل سيستم‌هايي از اعداد و يا حروف است که با نظم خاصي کوچک مي‌شوند. اين اعداد و حروف بسته به نوع آزمايش، از فواصل به خصوصي بايد رويت شوند. کوچک‌ترين اندازه‌اي که شخص بتواند از آن فاصله تشخيص دهد و جزئيات آن را بازگو کند، ميزان تيزبيني است. يکي از انواعي که بيشتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد، به نام ابداع‌کننده‌اش به چارت‌هاي Snellen موسوم است که شامل اشکالي شبيه به حروف E انگليسي است که در جهات مختلف و در تعدادي خط مرتب شده است. اندازه اين حروف در بزرگ‌ترين فرم که معمولا در خط اول است، به نحوي است که زاويه بينايي حاصله از آن در کل برابر 5 دقيقه از قوس است. اين جدول‌ها هم براي دور و هم براي نزديک قابل استفاده است. در کودکان با هوش و تعليم ديده، از حدود چهارسالگي مي‌توان تمايل به همکاري با اين جداول را ايجاد کرد. البته بعضي از کودکان حتي از سه سالگي نيز آماده همکاري هستند.

در آمبليوپي – همان گونه که گفته شد – بيمار حروف مجزا را بهتر مي‌بيند و حتي بهتر ديدن گاهي به حدي است که قابل تميز با چشم سالم نيز نيست، اما تفاوت اصلي زماني است که حروف به صورت دسته دسته و گروهي مورد آزمايش قرار مي‌گيرد. تفاوت جالبي که بين چشم سالم و چشمي که به طور خفيف دچار آمبليوپي است وجود دارد، در قدرت شمارش اين اشکال است. در يک چشم سالم، حتي اگر اشکال آن قدر ريز باشند که اجزائشان قابل تميز نباشد، به سرعت و راحتي قابل شمارش‌اند، اما در بيمار آمبليوپ اين شمارش به کندي و بدون دقت انجام مي‌شود و از سوي ديگر، قدرت شمارش آن‌ها نيز محدود به خطوطي است که اجزايشان براي بيمار قابل تشخيص باشد.

استفاده از تصوير

اين تصاوير به نحوي تهيه مي‌شوند که اجزاي آن تحت همان زاويه اي که در جدول Snellen درمرکز نوري چشم تشکيل مي‌شد، از اين رو، از نظر کمي قابل مقايسه با همان گروه است. البته در مواردي که کودک تجربه خاصي در ارتباط با اين تصاوير ندارد، ممکن است مشکلاتي در تشخيص ايجاد شود، اما تنوع آن‌ها مي‌تواند باعث تمايل نسبي بيشتري جهت همکاري شود.

روش‌هاي آزمايش غيرمستقيم

ارکان اساسي اين روش‌ها، بر آزمايش رفلکس (واکنش) فيکساسيون بيمار بر روي موضوعات خاص، مبتني است. حاصل اين تمرکز بينايي انداختن تصوير موضوع بر روي قسمتي از شبکيه است که داراي بيشترين قدرت تميز اجزاء آن است.

يکي از روش‌هاي آزمايش غيرمستقيم، استفاده از وسيله‌اي است که جلوي ديد يک چشم را براي مدت کوتاهي بگيرد و بتوان بلافاصله‌اي اين پوشش را بر روي چشم ديگر انتقال داد. اين روش به صورت‌هاي گوناگوني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. امتحان کننده يک پوشش را جلوي يکي از چشم‌ها قرار مي‌دهد و در همين زمان، توجه خود را به چشمي که پوشيده نيست معطوف مي‌سازد. مهم‌ترين و بحراني‌ترين زماني که نياز به مشاهده دقيق دارد، زماني است که چشم زير پوشش را رها مي‌کند و چشم ديگر را زير پوشش مي برد. در اين هنگام، بايد با توجه کامل حرکات چشم را از زير پوشش خارج شده را تحت بررسي قرار داد. اين حرکات به تمامي در جهتي است که چشم بتواند بر روي موضوع مورد نظر تمرکز يابد، سپس پوشش از جلوي چشم ديگر نيز برداشته مي‌شود تا چشم‌ها به وضع عادي خود بازگردند. پس از چندلحظه، دوباره پوشش در مقابل چشم ديگر گذاشته مي‌شود. اگر در اين حالت، هيچ يک از چشم‌ها حرکتي نکردند، با توجه به اين که چشم دقيقا‌ در جهتي که موضوع قرار دارد باشد يا نباشد، نتايج مختلفي عايد مي‌شود که در جهت تشخيص کيفيت بينايي بسيار اهميت دارد.

اين روش در کودکان کم سن و نوزادان و حتي عقب‌افتاده‌هاي ذهني مي‌تواند بسيار کمک کننده‌تر از استفاده از جدول Snellen باشد. با اين روش مي‌توان به فيکساسيون چشم با محلي خارجي‌تر از لکه زرد و يا در قسمت داخلي‌تر نسبت به لکه زرد و يا محل‌هاي ديگر، پي برد.

يکي از مزاياي اين روش براي امتحان کننده اين است که با انتخاب يک شيئي جالب و جاذب براي کودک و قراردادن آن در برابر چشمان او، مي‌توان کيفيت بينايي بيمار را به خوبي بررسي کرد. اگر چشم آمبليوپ کودک را بپوشانيم، طفل واکنشي نشان نمي‌دهد، زيرا با چشم بهتر، چيزي را که مي خواهد ببيند؛ اما اگر چشم بهتر را بپوشانيم، مقاومت نشان مي‌دهد و سعي در برطرف کردن مانع مي‌کند.

نکته ديگري که در اين تست بايد نتيجه‌گيري شود، حرکت چشم پوشانده نشده به طرف داخل، خارج، بالا و يا پايين است که در آخر، گاه ثابت مي‌ماند و يا نمي‌ماند. به هرحال، کيفيت و سرعت ثابت ماندن بر روي موضوع، مي‌تواند نشان‌دهنده کيفيت فيکساسيون و ارجح بودن هرکدام از چشم‌ها باشد. در هر صورت، زماني که پوشش برداشته مي‌شود، اگر هر چشمي با وضعيت قبلي خودش، توجه به موضوع را بدون هيچ حرکت جديدي ادامه دهد – در حالي که امتداد خطي که از شيئي به چشم مي‌رسد از محور اصلي بينايي عبور کند – آن وقت است که نه تنها هر دو چشم از ديد تقريبا مساوي برخورداند، بلکه فيکساسيون نيز از حالت کاملي بهره‌ دارد و طفل با مشکل خاصي دست به گريبان نيست.

از جمله چيزهايي که مي‌تواند مورد توجه کودکان قرارگيرد، انواع اسباب‌بازيهاي رنگي يا چراغ‌هاي رنگي چشمک‌زن و گاه تصاوير خاص تلويزيوني است که معمولا بهترين نتايج را به دست مي‌دهند. در اين گونه موارد، حتي‌المقدور، بيمار بايد در آغوش والدين خود باشد و تا حد امکان بايد از عنوان کردن مطالبي که سبب اضطراب و ناراحتي او مي‌شود و بر نتيجه‌گيري و آزمايش دقيق اثر مي‌گذارد، احتراز جست. يکي از وسايلي که مي‌توان در افراد بزرگ‌تر براي تشخيص وضعيت فکيساسيون از آن استفاده کرد، کنترل محلي است بر روي شبکيه که جهت فيکساسيون از جانب بيمار انتخاب مي شود.

براي کشف اين نکته، علامت ضربدري را توسط وسيله‌اي مشابه يک افتالموسکوپ به درون چشم تابانده مي‌شود و از بيمار خواسته مي‌شود به نور نگاه کند. طبعا علامت فوق دقيقا بر روي محلي که از شبکيه بيمار جهت ديدن نور مورد استفاده قرار مي‌گيرد، مي‌افتد و اين که آيا محل دقيقا لکه زرد چشم يا محل ديگري از شبکيه است، توسط امتحان کننده بررسي مي‌شود. در همين حال اگر اين علامت حرکت داده شود، سرعت دنبال کردن علامت توسط چشم براي برقراري فيکساسيون جديد نيز مي‌تواند مبين کيفيت بينايي باشد.

توسط مدیریت سایت درمشاوره خانواده · پاسخ 2998 روز 14 ساعت 50 دقیقه قبل

سوال: 43 پذیرفته شده: 1 ( 2% ) | امتیاز: 867